بارداری و زایمان

شاید شنیده باشید که موها در دوران بارداری ضخیم و درخشان ‌می‌شوند. شاید این امر به لطف افزایش میزان هورمون استروژن برای برخی از بانوان صادق باشد و ریزش مو را در آن‌ها کاهش دهد. با این وجود ممکن است برخی دیگر از مادران در دوران بارداری یا بلافاصله پس از زایمان با نازکی تارها و ریزش مو مواجه شوند. اگرچه این امر نگران کننده به نظر می‌رسد، می‌تواند به دلیل اختلال در هورمون‌ها، استرس بدن یا شرایط پژشکی دوران بارداری باشد.

موی پوست سر انسان به طور مداوم رشد نمی‌کند. هر فولیکول مو یک مرحله رشد را پشت سر می‌گذارد که در طول آن، مو بلند می‌شود. به این دوره، دوره استراحت و یا تلوژن گفته می‌شود. در دوره تلوژن مو می‌ریزد و با تار مو جدید جایگزین می‌شود. در برخی از حیوانات این دو امر به صورت هماهنگ رخ می‌دهد؛ به همین دلیل سگ‌ها در یک دوره تمام می‌های خود را از دست می‌دهند. اما چرخه رشد موی انسان کمی متفاوت است، بنابراین زمانی که برخی از فولیکول‌ها مرحله ریزش و رویش مجدد را پشت سر می‌گذارند، برخی دیگر از فولیکول‌ها در حال رشد هستند. بنابراین تجربه ریزش مو روزانه برای انسان طبیعی است و در حین ریزش با موهای جدید جایگزین خواهد شد. یکی از دلایل اصلی ریزش مو تلوژن افلوویوم نام دارد. این شایط می‌تواند به دلیل یک بیماری شدید مانند ذات‌الریه و یا عمل جراحی بروز پیدا کند. اضطراب بیماری موجب می‌شود تمام فولیکول‌های مو وارد مرحله استراحت شده و رشد مو به صورت موقتی، متوقف شود. از آن جایی که طول چرخه مو انسان به چند ماه می‌رسد، ممکن است ریزش مو در چند ماه ابتدایی اثر خود را نشان ندهد. در این دوره بیماری فرد نیز بهبود می‌یابد و مو دوباره رشد می‌کند. به همین دلیل ممکن است فرد اصلا متوجه ریزش مو خود نشود.

به طور میانگین، زنان و مردان در طول روز بین 50 تا 100 تار مو از دست می‌دهند. در طول بارداری، هورمون‌های استروژن سرعت چرخه طبیعی طول عمر مو را کاهش می‌دهند و در نتیجه، برخی زنان در دوران بارداری با کاهش ریزش مو مواجه می‌شوند. اما این امر در مورد تمام بانوان صادق نیست.

شاید برخی از بانوان به دلیل استرس یا شوک نازک شدن تار یا ریزش مو را تجربه کنند. این شرایط تلوژن افلوویوم نام دارد و تعداد بسیار اندکی از بانوان را در دوران بارداری تحت تاثیر قرار می‌دهد.

در طول سه ماهه اول بدن استرس زیادی را تجربه می‌کند، چرا که هورمون‌های بدن به طرز چشمگیری برای حمایت از رشد جنین، تغییر می‌کند. استرس حدودا 30 درصد یا حتی بیشتر ریزش مو را افزایش می‌دهد و موجب از دست رفتن‌ تارها در دوران استراحت چرخه مو می‌شود. به عبارت دیگر اگر شما به طور طبیعی روزانه 100 تار مو را از دست می‌دهید، استرس این عدد را به 300 می‌رساند.

ممکن است ریزش مو ناشی از تغییرات هورمونی به یکباره خود را نشان ندهد. گاهی بین 2 تا 4 ماه زمان می‌‌برد تا شما متوجه نازک شدن تارهای مو خود شوید. این شرایط به طور معمول بیشتر از 6 ماه به طول نمی‌انجامد و منجر به ریزش مو دوران بارداری نخواهد شد.

اختلال در سلامت بدن نیز می‌تواند منجر به تلوژن افلوویوم شود. در این شرایط ممکن است ریزش مو به طرز چشمگیری افزایش پیدا کند، به خصوص اگر به دلیل بر هم خوردن تعادل هورمون‌ها یا کمبود ویتامین‌های ضروری بدن بروز کند.

پرکاری و یا کم‌کاری تیروئید می‌تواند منجر به ریزش موی سکه‌ای در دوران بارداری شود.  از بین این دو وضعیت، پرکاری تیروئید که بیشتر شایع است، 2 تا 3 نفر را در بین 100 زن باردار تحت تاثیر قرار می‌دهد. ریزش مو در کنار گرفتگی عضلات، یبوست و خستگی، یکی از نشانه‌های پرکاری تیروئید است. علاوه بر این، حدودا 1 نفر از بین هر 20 زن باردار نیز پس از تولد نوزاد دچار مشکلات تیروئید (تیروئید پس از زایمان) می‌شود. در تمام موارد اختلال تیروئید از طریق آزمایش خون تشخیص داده می‌شود.

کمبود آهن زمانی رخ می‌دهد که خون فاقد سلول‌‌های قرمز کافی برای اکسیژن‌رسانی به بافت‌های مختلف بدن است. این امر می‌تواند موجب بروز نشانه‌هایی مانند نازک شدن تارهای مو، ضربان قلب نامنظم، نفس‌ تنگی، خستگی و سردرد شود.

زنان باردار بیش از دیگران در معرض ابتلا به کم‌خونی قرار دارند، به خصوص اگر دوران بارداری‌ نزدیک به هم داشته باشند یا بیماری صبحگاهی آن‌ها تداوم پیدا کند. این بیماری نیز از طریق آزمایش خون تشخیص داده می‌شود.

اگرچه ریزش مو در این شرایط دائمی نیست، ضخامت موها تا زمان تنظیم هورمون‌ و ویتامین‌ها به حالت اولیه خود باز نمی‌گردد.

بسیاری از بانوان در 4 ماهه اول پس از زایمان ریزش مو شدید را تجربه می‌کنند. این شرایط ریزش مو حقیقی نیست، بلکه ریزش مو به دلیل افت هومون استروژن در بدن اتفاق می‌افتد.

باید در نظر داشت این نوع از ریزش مو نیز تلوژن افلوویوم در نظر گرفته می‌شود. اگرچه مشاهده ریزش 300 تار مو در روز دلخراش است، در اغلب موارد مدتی بعد بدون نیاز به درمان بهبود پیدا خواهد کرد.

توجه داشته باشید ریزش مو ناشی از تلوژن افلوویوم منجر به نازک شدن تارهای مو می‌شود. اگر با ریزش سکه‌ای و یا طاسی چشمگیر مواجه هستید، شاید دلیل دیگری وجود داشته باشد. در مواردی چه باردار باشید، چه نباشید، ژنتیک و یا خودایمنی بدن می‌تواند منجر به ریزش مو شود. دلایل ساده‌تری مانند استفاده از مدل موهای محکم، درمان‌های زیبایی، رفتار خشن با مو نیز می‌تواند ریزش مو به همراه داشته باشد. تحریک فولیکول‌های مو ریزش به همراه خواهد داشت و یا حتی می‌تواند موجب بروز زخم شده و به درمان‌های دائمی ریزش مو نیاز پیدا کند.